-
1 очковый
I1. прил. разг.күҙлек...ы2. прил. зоол.күҙлеклеIIспорт.мәрәйле -
2 оправа
-
3 среда
-
4 окружающий
-ая; -ее1) прич. от окружать2) тирә-яктагы, тирә-юньдәге, якын-тирәдәге, әйләнә-тирәдәге3) в знач. сущ. окружающее с тирәлек, мохит, әйләнә-тирәдәге (тирә-юньдәге) нәрсәләр4) в знач. сущ. окружающие мн. тирәдәгеләр; тирәдәге кешеләр, тирә-яктагылар -
5 среда
I1. жмөхит, тирә-яҡ, тирәлек2. жмөхит, тирә-йүн, ара, әйләнә-тирәIIжшаршамбы -
6 живой
-ая; -ое1) тере, исән, исән-сау2) ( подлинный) җанлы, чын, табигый3) (яркий, выразительный) җанлы4) тере, елгыр, хәрәкәтчән5) ( отвечающий потребностям жизни) тормышчан, тормыш өчен кирәкле6) ( сильно переживаемый) тирән тәэсирле, кискен кичерешле•- живая изгородь
- живая очередь
- живая природа
- живая рана
- живая сила
- живой вес
- живой инвентарь
- живые цветы
- жив-здоров
- живого места нет
- живого места не осталось
- задеть за живое
- забрать за живое
- затронуть за живое
- на живую нитку
- ни жив ни мёртв
- ни живой души -
7 воспоминание
-
8 память
1. жхәтер, зиһен, иҫ2. жиҫтәлек, хәтирә, төҫхранить как память о ком-л. — берәүҙең төҫө итеп һаҡлау
3. жсознаниеһуш, иҫна памяти — хәтерендә, иҫендә
на память (дать, подарить, взять, получить и т.п.) — иҫтәлек итеп (иҫтәлеккә) (биреү, бүләк итеү, алыу һ.б.)
на память (говорить, рассказывать, знать и т.п.) — яттан (һөйләү, әйтеү, белеү һ.б.)
по памяти (говорить, рассказывать, знать и т.п.) — ятҡа (һөйләү, әйтеү, белеү һ.б.)
-
9 выделиться
сов.1) аерылу, аерылып (бүленеп) чыгу2) ( отличиться) аерылып тору3) башка чыгу, аерылып чыгу4) бүленеп чыгу, аерылу, чыгу -
10 углубление
с2) (выемка, впадина) уем, иңкүлек, чокыр, батынкылык -
11 бесчувствие
1. спотеря сознанияһушһыҙ, аңды (иҫте, һушты) юғалтыу, иҫтән (һуштан) яҙыу2. сравнодушиевайымһыҙлыҡ, һалҡын ҡанлылыҡ, мәғәнәһеҙлек, вайымһыҙ (бошмаҫ, һалҡын ҡанлы, тыныс күңелле) булыу -
12 болезненный
1. прил.часто болеющийауырыусан, сирләүсән, сирләшкә, сырхау2. прил.ауырыуҙы (сирҙе, сырхауҙы) белдергән, ауырыу (сир, сырхау) билдәһе булған3. прил. перен.сиктән (саманан) тыш, үтә көслө (ауыр)4. прил.причиняющий нравственную больауырттыра (әрнетә) торған, йөрәк әрнеткес, йөрәкте әрнетә (рәнйетә) торған5. прил.вызывающий больғазаплы, әрнеүле -
13 во
1. предлогс вин. п.при обозначении направления и места-ға/-гә2. предлогс вин. п.при указании на кратность соотношенийтапҡыр, ҡабат, мәртәбә3. предлогс вин. п.при обозначении внешнего признака, свойства, качества и количественного признака-лы/-ле, -лыҡ/-лек4. предлогс предл. п.при обозначении местонахождения-да/-дә, -ла/-лә, -ҙа/-ҙә, -та/-тә5. предлогс предл. п.при обозначении лица, предмета, явления и т.п., в котором содержится, обнаруживается или отсутствует что-л.-да/-дә6. предлогс предл. п.при обозначении предмета, который находится на ком-чём-л.-лы/-ле, менән7. предлогс предл. п.при указании состояния, в котором кто-что-л. находится, а также состояния, которое сопровождает или вызывает какое-л. действие, движение-да/-дә хәлдә булыу8. предлогс предл. п.при указании на вид и форму предмета-ған/-гән, -дағы/-дәге, менән9. предлогс предл. п.при обозначении расстоянияалыҫлыҡта, тирәһе, ерҙә10. предлогс вин. и предл. п.при обозначении времени-да/-дә11. предлогс вин. п.при обозначении какой-л. группы, разряда лиц, предметов, в состав которых кто-что-л. включается-ға/-гә, -лыҡҡа/-леккә12. предлогс вин. п.при обозначении занятия, состояния, в которые кто-л. вовлекается-ға/-гә, менән13. предлогс вин. п.при обозначении предмета, через который совершается действие-дан/-дән аша14. предлогс вин. п.при обозначении предмета, в который что-л. заключается, облекается-ға/-гә15. предлогс вин. п.при обозначении предмета, места и т.п., на поверхность которого направлено действие-ға/-гә, -дан/-дән16. предлогс вин. п.при обозначении изменения вида, состояния-ға/-гә17. предлогс вин. п.при указании цели действия; соответствует предлогам `ради`, `для` и предложным сочетаниям `в качестве`, `в виде`өсөн, хаҡына, -ға/-гә, -ып/-еп йөҙөнән18. предлогс вин. п.при указании на сходствооҡшаш, тап, тас -
14 пенсне
с; нескл.пенснетирәсһеҙ, танау биленә ҡыҫтырып ҡуя торған күҙлек -
15 по
1. предлогс дат. п.при обозначении предмета, места, на поверхности которого происходит или на которое направлено действие-дан/-дән, -ға/-гә, буйлапидти по улице — урамдан барыу, урам буйлап барыу
2. предлогс дат. п. с сущ. во мн. ч.при указании на ряд однородных предметов, лиц, отрезков времени и т.п., с которыми связано одно и то же действие-ға/-гә3. предлогс дат. п.со словами скучать, тосковать, тоска; соответствует предлогу о-ды/-де һағыныу (юҡһыныу)4. предлогс дат. п.при указании количества кого-чего-л.-ар/-әр5. предлогс дат. п.при указании на одно лицо, предмет, которые в результате действия приходятся на кого-что-л. каждое-лап/-ләп6. предлогс вин. п.при указании предела, границы действиятиклем, ҡәҙәр, -дан/-дән, ала7. предлогс вин. п.при указании количества кого-чего-л., которое приходится кому-чему-л. каждому-арлап/-әрләп, -шарлап8. предлогс предл. п.при обозначении действия, события, после которого что-л. совершается-дан/-дән һуң, -ғас/-гәс9. предлогс дат. п.при обозначении места, предмета, в границах которого происходит действие-ла/-лә, буйлап10. предлогс дат. п.при обозначении предмета, по направлению к которому совершается действиеыңғайына, -дан/-дән11. предлогс дат. п.при указании на то, в соответствии с чем, согласно чему совершается действие-ға/-гә, буйынса, нигеҙендә, менән12. предлогс дат. п.при указании на основание для действия, состояния-ҡа/-кә карап13. предлогс дат. п.при обозначении предмета, посредством которого совершается действиеменән, арҡыры, аша, -дан/-дән14. предлогс дат. п.при обозначении причины действияарҡаһында, сәбәпле15. предлогс дат. п.при обозначении цели, области, сферы совершения действиябуйынса16. предлогс дат. п.при указании на предмет, свойство, состояние, при помощи которых характеризуется кто-что-л.буйынса, яғынан -
16 разор
1. м; разг.емереклек, хараба2. м; разг.полное обнищаниебөлгөнлөк, хәйерселек -
17 солнце
1. сҡояш2. сяҡтылыҡ, нур, эҫе(лек)по солнцу (идти, двигаться) — ҡояшҡа ҡарап (барыу)
См. также в других словарях:
тирә — 1. Билгеле бер ноктаның, әйбернең әйләнәсе, шуңа һәр яктан якын гына урнашкан, тиеп торган тирәлек яки яссылык; шул тирәлек яки яссылыктагы урын. Әйләнә яки йомык күппочмак рәв. чик, түгәрәк кырый 2. Берәр нәрсәнең яны, ян ягы, әйләнәсе, турысы.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тирәлек — 1. Берәр нәрсәне һәр яктан урап алган ачыклык; шул урыны тутырып торган җисемнәр яки масса планетаара тирәлек 2. күч. Мохит, чолганыш (социаль мәгънәдә) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әйләнә-тирә — 1. Тирә як, тирә юнь 2. Тирәлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
киңлек — 1. Киң булу хәле, сыйфаты 2. Нәр. б. аркылы озынлыгы, иңе 3. Ачык, иркен, бик киң мәйдан. Төрле юнәлештәге чиксез аралык, бушлык, пространство космик киңлек 4. Экватордан меридиан буенча градуслар белән күрсәтелгән ара 5. күч. Күпьяклылык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иңкүлек — 1. Әйләнә тирә җирдән чокырланып, батып торган урын, иңкү җир; уйсулык 2. Диңгез өсте тигезлегеннән дә түбән торган урын. Диңгез өсте тигезлегеннән 200 метрдан югары булмаган тигезлек; түбәнлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урталык — 1. Урта бер җир, берәр урынның, нәрсәнең иң уртасы 2. иск. Тирәлек, тирә юнь Тукай килеп эләккән урталык аңа муафыйк түгел иде 3. күч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уяну — ф. 1. Йокы тәмамлану, йокыдан тору, уяу хәлгә килү 2. Аңга килү, айну 3. күч. Хәрәкәткә килү, җанлану таң ата, уяналар болыннар 4. күч. Аңлы, аек җикер йөртә башлау, активлашу халык уянды 5. күч. Барлыкка килү, туу (хисләр, берәр сыйфат,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тиролька — тир олька, и, род. п. мн. ч. лек (шляпа) … Русский орфографический словарь
тирольки — тир ольки, лек (брюки) … Русский орфографический словарь
әйләнә — 1. геом. Һәр ноктасы яссылыктагы бер ноктадан тигез ераклыкта торган йомык кәкре сызык. Нәрсәнең дә булса аны әйләндереп алган чиге, кырые күлнең әйләнәсе таллык 2. Кем яки нәрсә тирәсендәге, берәр нәрсә белән күрше булган урын: тирә юнь өй… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эфир — 1. Борынгы грек мифологиясендә һаваның иң югарыгы, чиста һәм үтә күренмәле катламы 2. Барлык һавасың тирәлекне һәм гадәти матдәләр (молекулалар, атомнар һ. б.) арасындагы буш аралыкларны тутыра дип фараз ителгән тирәлек. Әйләнә тирәдәге һава… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
